Η ανάγκη μείωσης της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων, αποτελεί παγκόσμιο πρόβλημα. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), περίπου το ένα τρίτο του συνόλου των τροφίμων που παράγονται σε όλο τον κόσμο χάνεται ή σπαταλάται στην πορεία από το αγρόκτημα μέχρι το πιάτο. Στην ΕΕ η ετήσια απώλεια ή σπατάλη τροφίμων υπολογίζεται σε περίπου 87,6 εκατομμύρια τόνους.

Οι απώλειες και τα απόβλητα επιδεινώνουν την επισιτιστική ανασφάλεια, τον υποσιτισμό και την κατανάλωση νερού ενώ αυξάνεται η πείνα στον κόσμο. Οι ανεπάρκειες στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων και στην κατανάλωση έχουν και σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Ο περιορισμός των απωλειών και της σπατάλης τροφίμων συμβάλλει στην καταπολέμηση της πείνας και της κλιματικής αλλαγής.

Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της δεσμεύονται, μέσω των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, να μειώσουν στο μισό την κατά κεφαλήν σπατάλη τροφίμων σε επίπεδο λιανικής πώλησης και καταναλωτή έως το 2030 και να μειώσουν τις απώλειες τροφίμων σε όλη την έκταση των αλυσίδων παραγωγής και εφοδιασμού.

Ποια είναι η διαφορά;

Απώλεια τροφίμων: συμβαίνει πριν τα τρόφιμα φτάσουν στον καταναλωτή (λόγω ανεπαρκειών στο στάδιο παραγωγής και επεξεργασίας των τροφίμων)

Σπατάλη τροφίμων: συμβαίνει αφού τα τρόφιμα φτάσουν στον καταναλωτή (λόγω ανεπαρκειών στο στάδιο της κατανάλωσης)

Πώς αντιμετωπίζει η ΕΕ τις απώλειες και τη σπατάλη τροφίμων

Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της λαμβάνουν συγκεκριμένα μέτρα για να αποτρέψουν την απώλεια και τη σπατάλη τροφίμων. Μόνο όταν αυτό δεν είναι εφικτό, προτείνουν την επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση ή τη χρησιμοποίηση των τροφίμων για άλλους σκοπούς. Οι κατευθυντήριες αρχές κατοχυρώνονται στην οδηγία της ΕΕ περί αποβλήτων, με την οποία τα κράτη μέλη και οι πολίτες καλούνται:

• να μειώσουν τη δημιουργία αποβλήτων τροφίμων από την πρωτογενή παραγωγή έως τη διανομή
• να μειώσουν την σπατάλη τροφίμων στα νοικοκυριά
• να ενθαρρύνουν τη δωρεά τροφίμων
• να παρακολουθούν και να αξιολογούν την εφαρμογή των μέτρων τους περί αποτροπής της σπατάλης τροφίμων

Άλλα μέτρα που αποσκοπούν στη μείωση των απωλειών και της σπατάλης τροφίμων θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν επανεπεξεργασία σε μη εδώδιμα προϊόντα, όπως ζωοτροφές, κομποστοποίηση και άλλα.

Στο Συμβούλιο

Το 2016, το Συμβούλιο ανέλαβε πολιτική δέσμευση για μια σειρά πρωτοβουλιών όπως η βελτίωση της παρακολούθησης της σπατάλης τροφίμων, η ευαισθητοποίηση του κόσμου, η βελτίωση της κατανόησης και της χρήσης της ημερομηνίας λήξης (μεταξύ άλλων και μεταξύ των καταναλωτών) και η διευκόλυνση της δωρεάς απούλητων τροφίμων σε φιλανθρωπικές οργανώσεις.

Το 2018, οι υπουργοί Γεωργίας και Αλιείας έκαναν μια πρώτη αξιολόγηση της προόδου που σημειώθηκε στην υλοποίηση των πολιτικών τους δεσμεύσεων. Στην αξιολόγηση αυτή, ανέφεραν συνοπτικά τα μέτρα που λήφθηκαν σε εθνικό επίπεδο όπως η διεύρυνση του καταλόγου των τροφίμων που εξαιρούνται από την επισήμανση «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από», η τροποποίηση της εθνικής νομοθεσίας για τη θέσπιση κανόνων ταξινόμησης αποβλήτων, η αναγραφή ημερομηνίας και οι κανόνες περί δωρεάς.

Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία

Η Επιτροπή έδωσε νέα ώθηση στην αντιμετώπιση του ζητήματος των απωλειών και της σπατάλης τροφίμων όταν παρουσίασε την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία το Δεκέμβριο του 2019. Η δέσμευση της ΕΕ να μειώσει στο μισό την κατά κεφαλήν σπατάλη τροφίμων σε επίπεδο λιανικής πώλησης και καταναλωτή έως το 2030 θα λάβει μορφή με τις πολιτικές και τα μέσα που προβλέπονται στο νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία, τη στρατηγική «από το αγρόκτημα στο πιάτο» και τη στρατηγική για τη βιοποικιλότητα, που δημοσιεύθηκαν όλα το 2020.

Πηγή: https://www.consilium.europa.eu/el/policies/food-losses-waste/